მთავარი » 2011 სექტემბერი 18 » კათოლიციზმი და მისი ბრძოლა მართლმადიდებლობასთან - მოციქულთა საქმეებიდან და მსოფლიო ეკლესიის ისტორიიდან აღებული დასაბუთებანი
7:41 PM კათოლიციზმი და მისი ბრძოლა მართლმადიდებლობასთან - მოციქულთა საქმეებიდან და მსოფლიო ეკლესიის ისტორიიდან აღებული დასაბუთებანი | |
| სახარების შემდეგ რომაელი ღვთისმეტყველნი ცდილობენ მოციქულთა საქმეებში იპოვონ იმ აზრის დადასტურება, რომ თითქოს პეტრე მოციქული იესო ქრისტეს ზეცად ამაღლების შემდეგ დარჩა ქრისტიანობის მეთაურად, სხვა მოციქულთა მთავრად და ეკლესიის უმაღლეს მმართველად. ამის დასამტკიცებლად მათ უყვართ უპირატესად “მოციქულთა საქმეების” პირველ თავებზე მითითება, სადაც ზოგ შემთხვევაში პეტრეს პიროვნება უფრო წამოწეულია, ვიდრე სხვა მოციქულებისა: მაგალითად, პეტრე პირველი წამოაყენებს წინადადებას, იუდას ადგილზე აირჩიონ მე-12 მოციქული, სულიწმინდის გარდამოსვლის შემდეგ პირველი იწყებს ქადაგებას, პირველი მოაქცევს ქრისტიანობაზე წარმართ კორნილეოსს, მოციქულთა კრებაზე პირველი წარმოთქვამს სიტყვას. მაგრამ ყველა ამ ფაქტიდან არაფერი განსაკუთრებული არ გამომდინარეობს. ის, რომ “საქმეთა” წიგნის პირველ ნახევარში მეტწილად საუბარია პეტრე მოციქულზე, მეორე ნახევარში კი გაცილებით მეტად _ პავლე მოციქულზე, სრულად არ ნიშნავს, თითქოს ამა თუ იმ მოციქულს რაიმე უპირატესი ძალაუფლება ჰქონდა სხვების წინაშე. პირიქით, ფაქტები მოწმობენ, რომ ყველა მოციქული მაცხოვრის მცნების ტანახმად თანასწორი იყო. მოციქულთა კრებულში წამოჭრილი საკითხების წამოყენება შეეძლო ერთ-ერთ მათგანს, მაგრამ გადაწყვეტილებას ყველა შეთანხმებულად იღებდა. ასე აირჩიეს იუდას ადგილზე მე-12 მოციქული მატათა, ასე გამოარჩიეს პირველი შვიდი დიაკონი; ასე ფადაწყვიტეს მოციქულთა კრებაზე საკითხი იმის შესახებ, რომ ქრისტიანობაზე მოქცეული წარმართებისთვის სავალდებულო არ იყო ძველაღთქმისეული წესის დაცვა (საქ. თავი. 1, 6 , 15). პავლე მოციქულის თქმით, მოციქულთა შორის განსაკუთრებული პატივისცემით სარგებლობდნენ პეტრე, იოანე და იაკობი, ძმა უფლისა _ იერუსალიმის ეკლესიის მწყემსმთავარი. ისისნი ითვლებოდნენ ეკლესიის სვეტებად (გალ. 2,9), მაგრამ არანაირი განსაკუთრებული უფლებები და ძალაუფლება სხვა მოციქულებზე არ ჰქონდათ. პავლე მოციქული, რომელიც სამოციქულო მსახურებისთვის უკვე სულიწმინდის გარდამოსვლის შემდეგ იქნა მოწოდებული, საკუთარ თავს არ მიიჩნევდა სხვა მოციქულებზე უფრო დაბლა მდგომად და გარკვეილ შემთხვევებში საჭიროდ თვლიდა პეტრე მოციქულთან კამათს და მის მხილებას (გალ. თავი 2, I კორ. თავი 9). საერთოდ, მოციქულები ილაშქრებდნენ ქრისტიანობის ამა თუ იმ მქადაგებლის ავტორიტეტისადმი ზოგიერთი ქრისტიანის მიკერძოების წინააღმდეგ. პავლე მოციქული მკაცრად ამხელდა კორინთელ ქრისტიანებს იმის გამო, რომ მათთან ერთნი საკუთარ თავს პავლესას უწოდებდნენ, სხვანი _ პეტრესას, ზოგნი კი _ აპოლოსას და ა.შ. “გან-მე-ყოფილ არსა ქრისტე? _ ამბობს იგი. _ ნუ პავლე ჯუარს-ეცუა თქუენთÂს? ანუ სახელისა მიმართ პავლესისა ნათელ-იღეთა?” (I კორ. 1,13) “რაÁ არს პავლე? ანუ რაÁ არს აპოლო? არამედ მსახურნი, რომელთაგან თქუენ გრწმენა” (I კორ. 3,5). “ღვთისა თანა-შემწენი ვართ; ღვთისა ნამუშაკევნი, ღვთისა აღშენებულნი ხართ” (I კორ. 3,9). “მე დავასხ, აპოლო მორწყო, ხოლო ღმერთმან აღაორძინა. აწ უკუე არცა დამსხმელი რაÁ არს, არცა მომრწყველი, არამედ აღმაორძინებელი ღმერთი” (I კორ. 3,6-7). “ვინაცა ნუვინ იქადინ კაცთაგანი, რამეთუ ყოველივე თქუენი არს: გინა თუ პავლე, გინა თუ აპოლო, გინა თუ კეფა, გინა თუ სოფელი, გინა თუ ცხორებაÁ, გინა თუ სიკუდილი, გინა თუ აწინდელი ჟამი, გინა თუ მერმე იგი ჟამი _ ყოველივე თქვენი არს. ხოლო თქუენ _ ქრისტესნი, ხოლო ქრისტე ღვთისაÁ” (I კორ. 3,21-23). მაგრამ პეტრე მოციქულს მართლაც რომ ჰქონოდა სხვა მოციქულებზე უპირატესი ძალაუფლება, როგორ შეიძლებოდა ამას კავშირი ჰქონოდა რომის პაპის პრეტენზიებთან? რომაელი ღვთისმეტყველნი ამბობენ, რომ პეტრე მოციქულმა, გახდა რა მთელი ქრისტიანული სამყაროს მეთაური და მონარქი, თავის რეზიდენციად აირჩია რომი: აქ მან დააარსა ეკლესია, აქ მიიღო მოწამწობრივი არსასრული და გარდაცვალებისას ეკლესიაზე ძალაუფლება გადასცა თავის მემკვიდრეს _ მის შემდგომ რომის ეპისკოპოსს. იმ დროიდან მოყოლებული ეს ძალაუფლება ერთი პაპიდან მეორეზე გადადის. აქ ყოველი დებულება არასწორია. ისტორიული ფაქტების მიუკერძოებელი განხილვისას აღმოჩნდება, რომ: 1პეტრე მოციქული არ იყო ქრისტიანული სამყაროს თავი ან მონარქი; 2.პეტრე მოციქულს არ უცხოვრია რომში 25 წელიწადი: დროის ამგვარი გაანგარიშება არეთანხმება სხვა ადგილებში მისი ქადაგების შესახებ ცნობებს; 3.პეტრე მოციქული არ იყო რომის ეპისკოპოსი: სამოციქულო ძალაუფლება საეპისკოპოსო ძალაუფლების საფუძველს წარმოადგენდა და თავისთავად გაცილებით უფრო დიდი და ვრცელი იყო საეპიკოპოსო ძალაუფლებაზე; ეპისკოპოსებად იწოდებოდნენ ეკლესიის ადგილობრივი მმართ-ველები, რომლებიც ფეხმოუცვლელად იმყოფებოდნენ მხოლოდ თავის ეკლესიაში; პეტრე მო-ციქული კი სხვა მოციქულიების მსგავსად ქრისტიანობას სხვადასხვა ქვეყნებსა და ეკლესიებში განამტკიცებდა; 4.პეტრე მოციქულს რომის ეკლესიის უპირატესად დამაარსებელიც კი არ შეიძლება ეწოდოს. რომის ეკლესია დააარსა და მოაწყო არა მხოლოდ პეტრემ, არამედ მასთან ერთად პავლე მოციქულმაც. საფუძველიც კი არ არსებობს, ვივარაუდოთ, რომ რომის ეკლესიის მოწყობასა და პირველი ეპისკოპოსის, ლინეს დადგენაში უფრო მეტად მონაწილეობდა პავლე, ვიდრე პეტრე (“მოციქულთა საქმეების” ბოლო თავი და რომში მიწერილი და რომიდან დაწერილი ეპისტოლენი პავლე მოციქულისა); 5.რომის გარდა პეტრე მოციქულმა, ან პეტრემ და პავლემ ერთად, მრავალ სხვა ადგილას მოაწყვეს ეკლესიები. ასე მაგალითად, ანტიოქიის ეკლესიის მოწყობაში ორივე მოციქულმა არანაკლები მონაწილეობა მიიღო, ვიდრე _ რომის ეკლესიის მოწყობაში. ალექსანდრიის ეკლე-სიაც პეტრე მოციქულმა დააარსა და აქ პირველი ეპისკოპოსი იყო პეტრეს უსაყვარლესი მოწაფე მარკოზ მახარებელი. თავისი წარმოშობით ყველაზე უფროსი და პატივსაცემი კი უეჭველად იყო იერუსალიმის ეკლესია _ დედა ყველა ეკლესიისა _ დაარსებული იესო ქრისტეს მიერ, საიდანაც სულიწმიდის გარდამოსვლის შემდეგ ქრისტიანობამ მსოფლიოს ყველა კუთხეში იწყო გავრცელე-ბა, სადაც შორეული მოგზაურობიდან დაბრუნებული მოციქულები ერთმანეთს ხშირად ხვდებოდნენ და ქადაგებათა წარმატებების შესახებ ყვებოდნენ, თათბირობდნენ და რჩევებს იღებდნენ, სადაც, გადმოცემის თანახმად, თავად უფალმა პირველ ეპისკოპოსად დაადგინა ერთ-ერთი მოციქული _ იკობი, ძმა უფლისა; 6.ამგვარად, რომის ეპისკოპოსი არ შეიძლება ჩავთვალოთ არც პეტრეს საეპისკოპოსო ძალაუფლების მემკვიდრედ, რადგან პეტრე ეპისკოპოსი არ ყოფილა, არამედ მხოლოდ ადგენდა ეპისკოპოსებს რომში, ალექსანდრიაში, ანტიოქიასა და სხვა ადგილებში, და მით უმეტეს, არც ეკ-ლესიაზე რაიმე უმაღლესი უფლებების მემკვიდრედ, რადგან ასეთი უფლრბები თავად პეტრეს არ ჰქონია. და უცნაურია ვივარაუდოთ, რომ პეტრეს სიკვდილის შემდეგ რომის ეპისკოპოსები ეკლე-სიის უმაღლეს მმართველებად ითვლებოდნენ, მაშინ როცა ზოგიერთი მოციქული ჯერ კიდევ ცო-ცხალი იყო. უცნაურია ვივარაუდოთ, რომ ქრისტეს უსაყვარლესი და უახლოესი მოწაფე იოანე ღვთისმეტყველი, რომელმაც პეტრეს სიკვდილის შემდეგ 35 წელზე მეტი ხანი იცხოვრა, ემორჩი-ლებოდა რომის ეპისკოპოსს, როგორც ეკლესიის უზენაეს თავსა და მმართველს! პეტრე მოციქულის მეთაურობიდან დაასკვნეს რა მეთაურობა რომის ეპისკოპოსისა, როგორც მისი ძალაუფლებისა და ღირსებების მემკვიდრისა, კათოლიკე ღვთისმეტყველნი ეყრდნობიან ქრისტიანული მსოფლიო ეკლესიის ისტორიიდან აღებულ მრავალ ფაქტს, რომლებიც ვითომდა ადასტურებენ მათ აზრს. მიიჩნიეს რა უდავოდ, რომ რომის ეპისკოპოსმა პეტრე მოციქულისგან მიიღო არა მარტო ეპისკოპოსობა, არამედ უმაღლესი მმართველობაც, კათოლეკე ღვთისმეტყველნი ისევ და ისევ ისტორიულ ფაქტებზე დაყრდნობით ცდილობენ, დაამტკიცონ, რომ თითქოს ქრისტიანულ ეკლესიაში, არა მარტო დასავლეთში, არამედ აღმოსავლეთშიც, პირვლი საუკუნიდან პატრიარქ ფოტიმდე პაპებს ისეთივე ძალაუფლება ჰქონდათ ყველა ეპისკოპოსსა და ეკლესიაზე, როგორიც დღეს აქვთ, რომაულ-კათოლიკურ სამყაროში. “პაპები _ ამბობენ ისინი, _ როგორც ეკლესიის უმაღლესი მმართველნი და სხვა ეკლესიების ეპისკოპოსებზე განსაკუთრებით ძალაუფლების მქონენი, სამწყემსო ეპისტოლეებს სწერდნენ სხვადასხვა ეკლესიებს, რომლებიც მათ პატივისცემით იღებდნენ; პაპებთან ეკლესიის საქმეებზე რჩევის საკითხავად მოდიოდნენ აღმოსავლეთის შორეულიეკლესიების ეპისკოპოსები; პაპები მათ მიერ მოწვეულ კრებებზე განიხილავდნენ და გმობდნენ სხვა ეკლესიების მიერ დაგმობილ ცრუ-სწავლებებს; რომის გარეთ დაგმობილი მწვალებლები მოდიოდნენ პაპებთან და სთხოვდნენ მათი საქმეების გადასინჯვას და მათზე დადებული წყევლის მოხსნას; თავად რომის ეპისკოპოსები აღიარებდნენ თავიანთ უფლებას, თავი ყველა ეპისკოპოსზე უხუცესად ჩაეთვალათ, თვალყური ედევნებინათ საეკლესიო წესრიგისათვის დასავლეთისა და აღმოსავლეთის ყველა ეკლესიაში, მოეთხოვათ მათგან ყველაფერში თანხმობა რომის ეკლესიასთან, ემხილებინათ და ებრძანებინათ სხვა ეპისკოპოსებისათვის, დაუმორჩილებლობის შემთხვევაში დამუქრებოდნენ სასჯელით და განეკვრთათ ეკლესიისგან”. კათოლიკე ღვთისმეტყველთა მიერ მითითებული ფაქტები სწორია, მაგრამ არასწორია მათი გაგება და განმარტება. მართალია, ზოგიერთი ეპისკოპოსი ეპისტოლეებს სხვა ეკლესიებს წერდა, მაგრამ არა ამ ეკლესიებზე რაიმე ძალაუფლების ან მეთაურობის უფლებით, არამედ _ ქრისტიანული ეკლესიების გამაერთიანებელი ძმური კავშირის სულით; თანაც, მსგავს ეპისტოლეებს წერდნენ არა მარტო რომის ეკლესიის ეპისკოპოსები, არამედ _ სხვა ეკლესიების განსაკუთრებით პატივცემული ეპისკოპოსებიც, მაგალითად: ეგნატე ღმერთშემოსილი, პოლიკარპე სმირნელი, ირინეოს ლიონელი, გრიგოლ საკვირველთმოქმედი და სხვ. იმავე ძმური კავშირის გამო ერთი ეკლესიის ეპისკოპოსები რჩევის მისაღებად მიდიოდნენ სხვა ეპისკოპოსებთან მათ შორის რომის მღვდელმთავართანაც, რომელსაც შეეძნო არ დათანხმებოდნენ მისი რჩევების უვარგისობის შემთხვევაში, როგორც, მაგალითად, წმ. Pოლიკარპე არ დაეთანხმა პაპ ანიკიტას აზრს, ვისთანაც იგი მივიდა აღდგომის დღესასწაულის თაობაზე მოსათათბირებლად. ღოგორც რომის, ისე სხვა ეკლესიებში იყო შემთხვევები სხვა ეკლესიებში უკვე დაგმობილი მწვალებლების დაგმობისა (აღმოსავლეთში დაგმობილი ვალენტინი შემდეგ რომში განსაჯეს, საბელიოსი და პავლე სამოსატელი სხვადასხვა ეკლესიის კრებებზე დაგმეს), მაგრამ ეს იმით აიხსნება, რომ ერთი და იგივე ერეტიკული ცრუ-სწავლებანი თანდათან ვრცელდებოდნენ ერთი ადგილიდან მეორეში და გავრცელებისდა მიხედვით მათ გმობდა ესა თუ ის ეკლესია. ხდებოდა ისეც, რომ ადგილობრივი ეკლესიების მიერ დაგმობილი ზოგიერთი ცრუ-მოძღვარი (მარკიონი და მონტანი) რომის ეკლესიაში ცდილობდა განხსნის მიღებას; მგრამ თავად ეს ეკლესია, ამჩნევდა რა მწვალებელთა ეშმაკობას ესარგებლათ მისი ავტორიტეტით თავიანთი ცდომილებების უკეთ გასავრცელებლად, არ თვლიდა შესაძლებლად და კანონიერად მათთან ერთობაში შესვლას. მართალია ისიც, რომ რომის ეპისკოპოსთა შორის იყვნენ ისეთებიც, რომლებსაც ჰქონდათ პატივმოყვარე და ძალაუფლებისმოყვარე ზრახვები ეკლესიაში უმაღლეს ძალაუფლებაზე და ცდილობდნენ დაემორჩილებინათ სხვა ეპისკოპოსები; ამ მხრივ თავი გამოიჩინეს პაპმა ვიქტორმა აღდგომის დღესასწაულის შესახებ კამათში და პაპმა სტეფანემ წვალებელთა ნათლობის შესახებ კამათში; მაგრამ ისინი შეხვდნენ წინააღმდეგობას არა მარტო აღმოსავლეთის, არმედ დასავლეთის ეპისკოპოსების მხრიდანაც, რომლებმაც მათ აგრძნობინეს, არც ერთ ეპისკოპოსს არა აქვს უფლება იწოდებოდეს უფროს ეპისკოპოსად _ ეპისკოპოსთა ეპისკოპოსად და სხვა ეპისკოპოსებს მბრძანებლურად ეპყრობოდეს. მსოფლიო კრებების პერიოდშიც (IV ს-დან IX ს-მდე), ამბობენ ბოლოს კათოლიკე ღვთისმეტყველნი, პაპის მეთაურობას ყველა აღიარებდა და მას სრული ძალა ჰქონდა, რასაც თითქოს ადასტურებს ისი, რომ მსოფლიო კრებებს ჩვეულებრივ იწვევდნე პაპები და მათზე ან თავად თავჯდომარეობდნენ ან მათი ლეგატები. Aმ კრებებზე საქმეები ასევე ჩვეულებრივ პაპის გავლენით წყდებოდა და კრების ყოველი განჩინება მხოლოდ მისი დამტკიცების ჩემდეგ შედიოდა ძალაში. და თავად მსოფლიო კრებებიც აღიარებდნენ პაის პირველობას სხვა უხუცეს ეპისკოპოსთა შორის. ჩვენ ამ დებულებების დაწვრილებით განხილვას არ შევუდგებით, ვიტყვით მხოლოდ იმას, რომ ისინი ან სრულიად მცდარია, ან გაზვიადებულია. მსოფლიო კრებებს, როგორც მოწმობს ისტორია, იწვევდნენ ბერძენი იმპერატორები და არა პაპები; მათზე ჩვეულებრივ თავჯდომარეობდნენ უხუცესი ეპისკოპოსები და არა პაპის ლეგატები, მით უმეტეს _ თავად პაპები, რომელთაგანაც არც ერთი პირადად არ დასწრებია არც ერთ მსოფლიო კრებას; კრებებზე საქმეების გადაწყვეტაზე გავლენა შესაძლოა ჰქონოდა და ნამდვილად ჰქონდა კიდეც მხოლოდ მას, ვინც თავისი ქრისტიანული მრწამსის სიმტკიცითა და ძალით სხვებისგან გამოირჩეოდა და ქრისტიანული ჭეშმარიტების ერთგული წარმომადგენელი იყო, თუნდაც იგი არ ყოფილიყო არა თუ პაპი, არამედ ეპისკოპოსიც, როგორც, მაგალითად, პირველ მსოფლიო კრებაზე იყო წმ. ათანასე დიდი _ იმ დროს ალექსანდრიის ეკლესიის ახალგაზრდა მთავარდიაკონი. მსოფლიო კრებების განჩინებათა ძალა და კანონიერება პაპზე იმდენად იყო დამოკიდებული, რამდენადაც ნებისმიერი სხვა პატრიარქის დამტკიცებაზე, და იმ კრებების გადაწყვეტილებებს, რომლებზეც არ იყო არც პაპი და არც მისი ლეგატები, ჰქონდათ სრული ძალა და სავლდებულო იყო ყველასათვის. საერთოდ უდავოა ის, რომ აღნიშნულ პერიოდში უმაღლესი ძალაუფლება ეკლესიაში ეკუთვნოდა მხოლოდ და მხოლოდ მსოფლიიო კრებებს, რომლებიც თავს უფლებამო-სილად თვლიდნენ, განესაჯად ნებისმიერი ეპისკოპოსი, თუნდაც იგი ყოფილიყო უხუცესი პატრიარქი ან პაპი; ამის მაგალითს ვხედავთ VI მსოფლიო კრებაზე, რომელმაც მონოთელიტო-ბისათვის დაგმო კონსტანტინოპოლის რამდენიმე პატრიარქი და რომის პაპი ჰონორიუსი. და თუ მსოფლიო კრებები მართლაც მიაკუვნებდნენ პირველობას პაპს სხვა უხუცეს ეპისკოპოსებთან ერთად, პირველობა არ არის მეთაურობა; პირველობა შეიძლება იყოს თანასწორთა შორის, ხოლო მეთაურობა _ უფრო დაბლა მდგომთა და დაქვემდებარებულთა ზედა. პირველობა პაპებს ანიჭებდა მხოლოდ ღირსების და არა ძალაუფლების უპირატესობას, თანაც არა მხოლოდ მათ, არამედ კონსტანტინოპოლის პატრიარქებსაც, რასაც გადაჭრით და ცხადად ადასტურებენ კრებსითი განჩინებები (I მსოფ. კრ. მე-6 კან.; II მსოფ. კრ. მე-3 კან.; IV მსოფ. კრ. 28-ე კან.; VI მსოფ. კრ. 36-ე კან.). კათოლიკე ღვთისმეტყველებს უყურადღებოდ არ უნდა დაეტოვებინათ ისიც, რომ მსოფლიო კერბები, მიაკუთვნებდნენ რა უხუცეს ეპისკოპოსებს ღირ-სების უპირატესობას და განსაზღვრავდნენ მათ შორის რიგს, საფუძვლად იღებდნენ მხოლოდ პოლიტიკურ მნიშვნელობას იმ ქალაქებისას, სადაც იმყოფებოდნენ უხუცესი იერარქები; ამასთან ერთად აუცილებელია ვივარაუდოდ, რომ აღნიშნული ქალაქებისა და ოლქების სხვაგვარი პოლი-ტიკური განაწილების შემთხვევაში შესაძლოა, სხვაგვარი Yოფილიყო განაწილება მათი საეპისკო-პოსო კათედრების რიგშიც, ისე რომ, მაგალითად, იერუსალიმის ან ალექსანდრიის ეპისკოპოსს შეეძლო დაეკავებინა პირველი ადგილი, რომისას კი _ მეორე და ა.შ., იყვნენ რა ერთმანეთის თა-ნასწორი და ამ ადგილის დაკავების უფლების მქონე. | |
|
| |
| სულ კომენტარები: 0 | |
